Opiniowanie arkusza a dostęp do danych osobowych Drukuj
Wpisany przez Wiesław Serafin   
piątek, 07 kwietnia 2017 21:20

Opiniowanie arkusza organizacji szkoły/przedszkola a dostęp do danych osobowych pracowników.

Jeśli przygotowywany przez dyrektora arkusz zawiera imiona i nazwiska pracowników, to Zakładowa Organizacja Związkowa ma prawo pełnego wglądu do tych danych.

W związku z kompetencją związków zawodowych określoną w art. 110 ust. 2 ustawy Prawo oświatowe - do opiniowania arkusza organizacji szkoły i przedszkola - na dyrektorze szkoły spoczywa obowiązek przedłożenia Związkowi podlegającego opiniowaniu dokumentu w wersji kompletnej i tożsamej z tą, która podlegać będzie analizie i zatwierdzeniu przez organ prowadzący szkołę. Arkusz taki stanowi dokument urzędowy, a zawarte w nim dane, w tym nazwiska pracowników, stają się częścią dokumentu podlegającego udostępnieniu jako informacja publiczna zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o dostępie do informacji publicznej stanowiącym, iż udostępnieniu podlega treść i postać dokumentów urzędowych. (Por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 17 czerwca 2015r., sygn. II SAB/Łd 55/15).

Przepisy rozporządzenia nie wskazują nazwisk nauczycieli jako obligatoryjnej części arkusza, ale katalog tam zawarty ma charakter otwarty, więc w praktyce mogą być arkusze z nazwiskami pracowników.

Arkusze bez nazwisk są poprawne i do przyjęcia dla ZOZ – pod warunkiem, że w takiej wersji trafiają również do organu prowadzącego.

W przypadku gdyby kompletna wersja arkusza organizacji nie zawierała danych osobowych pracowników, w tym danych osobowych nauczycieli, ZOZ może:

1) żądać uzupełniająco danych osobowych wszystkich nauczycieli w trybie dostępu do informacji publicznej – składając odpowiedni wniosek;

Art. 10 ust. 1 ustawy stanowi, że informacji tych udziela się w trybie wnioskowym. Procedura jest szczegółowo opisana w ustawie, a jej realizacja może zająć więcej niż 10 dni. Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje w sposób i w formie zgodnych z wnioskiem, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje podmiot obowiązany do udostępnienia, nie umożliwiają udostępnienia informacji w sposób i w formie określonych we wniosku. Jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w sposób lub w formie określonych we wniosku, podmiot obowiązany do udostępnienia powiadamia pisemnie wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie. W takim przypadku, jeżeli w terminie 14 dni od powiadomienia wnioskodawca nie złoży wniosku o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, postępowanie o udostępnienie informacji umarza się. Jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek, o którym mowa w art. 10 ust. 1, podmiot obowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom. Podmiot, o którym mowa w ust. 1, w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, powiadomi wnioskodawcę o wysokości opłaty. Udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem następuje po upływie 14 dni od dnia powiadomienia wnioskodawcy, chyba że wnioskodawca dokona w tym terminie zmiany wniosku w zakresie sposobu lub formy udostępnienia informacji albo wycofa wniosek.

Zgodnie z art. 4 ustawy o dostępie do informacji publicznej na szkole/przedszkolu – jako podmiocie wykonującym zadania publiczne - spoczywa obowiązek udostępniania informacji publicznej. Informacje o danych osobowych nauczycieli szkół i przedszkoli publicznych mogą stanowić treść informacji publicznej i jako takie muszą być ujawniane każdemu, kto o nie wnioskuje (por. art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej). Ograniczenie prawa do informacji publicznej ze względu na prywatność osoby fizycznej określone w art. 5 ust. 2 ustawy nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne i mających związek z pełnieniem tych funkcji. Jak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 17 czerwca 2015r., sygn. II SAB/Łd 55/15, wykonywanie zadań publicznych przez szkołę odbywa się przede wszystkim poprzez pracę nauczycieli szkolnych. Nauczyciel jest zatem osobą pełniącą funkcję publiczną. Jest on osobą zatrudnioną w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, która nie wykonuje czynności usługowych, lecz zadania publiczne. Jednocześnie należy pamiętać, że pełnemu udostępnieniu w trybie dostępu do informacji publicznej nie podlegają dane osobowe pracowników administracji i obsługi szkoły/przedszkola. O ile do osób pełniących funkcje publiczne zalicza się nauczycieli, o tyle osobami takimi nie są osoby pełniące funkcje usługowe w szkole takie jak: sekretarka, kucharka i kierownik administracyjny szkoły, odpowiadający za pracę personelu obsługowego i administracyjnego. Wymienione osoby nie spełniają bowiem zadań publicznych. W przypadku tych osób dostęp do informacji publicznej może zatem zostać ograniczony z uwagi na ochronę ich prywatności (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 kwietnia 2015 r. sygn. akt I OSK 1108/14).

2) żądać uzupełniająco danych osobowych pracowników, których interesy reprezentuje - zgodnie ze stosownym upoważnieniem;

Ustawa o związkach zawodowych stanowi, że związki zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich członków w sprawach indywidualnych stosunków pracy. Na wniosek pracownika niezrzeszonego związek zawodowy może podjąć się obrony jego praw i interesów wobec pracodawcy (por. art. 7 ust. 2 ustawy). Zajmowanie stanowiska w indywidualnych sprawach pracowniczych w zakresie unormowanym w przepisach prawa pracy należy do zakresu działania zakładowej organizacji związkowej (por. art. 26 pkt 1 ustawy). Dane z arkusza o reprezentowanym pracowniku mogą stanowić dla ZOZ podstawę do zajęcia stanowiska w razie zamierzonych przez pracodawcę zmian w jego stosunku pracy. Zgodnie z art. 28 ustawy o związkach zawodowych, pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie związku zawodowego informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej, w szczególności informacji dotyczących warunków pracy i zasad wynagradzania.

Stosownie do powyższego, Zespół Polityki Edukacyjnej ZG ZNP przygotuje dla ZOZ, które w przyszłości wraz z arkuszem organizacyjnym szkoły/przedszkola chciałyby przetwarzać dane osobowe jej pracowników, odpowiednie wnioski składane do dyrektorów szkół. Jednak mając na uwadze fakt, że w chwili obecnej ZOZ nie dysponują jeszcze wiedzą, czy przekazane im arkusze będą, czy nie będą zawierać danych osobowych pracowników, rekomendujemy ich zastosowanie w trybie odrębnym od kwietniowego opiniowania arkusza - z założeniem, że wnioskowane dane nie zostaną przekazane ZOZ wraz z nim ze względu na inny tryb i inne terminy obowiązujące w zakresie ich udzielania.

Arkusz organizacji szkoły a gwarancja zatrudnienia pracowników

Przypominamy, że arkusz organizacji szkoły jako taki nie stanowi zmian w warunkach zatrudnienia określonych w akcie zatrudnienia łączącym pracownika ze szkołą. Oznacza to, że arkuszem organizacyjnym nie wprowadza się tych zmian, zmiany w przydziałach obowiązków wskazane w arkuszu mogą być wprowadzane jedynie po uprzedniej modyfikacji aktu zatrudnienia w trybie oraz formach określonych i dopuszczalnych w przepisach prawa pracy. Opiniując arkusz organizacyjny, nie wypowiadamy się więc na temat zmian w warunkach pracy lub płacy ani tym bardziej na temat zwolnienia któregokolwiek z pracowników – do tego jest przewidziany odrębny tryb konsultacji związkowych.

Opinia do arkusza organizacji szkoły przygotowanego w kwietniu to przede wszystkim opinia na temat warunków pracy, jakie w danym roku szkolnym projektuje się stworzyć w celu właściwej realizacji zadań statutowych, w tym planowanej liczby godzin do podziału pomiędzy nauczycieli zatrudnionych na poszczególnych stanowiskach. Opiniując arkusz w kwietniu, ZOZ powinna zadbać przede wszystkim, aby te warunki były jak najkorzystniejsze, a liczba godzin zajęć jak największa. Tak skonstruowany arkusz – w razie zwolnień czy ograniczeń wymiaru zatrudnienia dokonywanych przez dyrektora w ruchu służbowym – nie będzie mógł stanowić dowodu uzasadniającego niekorzystne dla pracownika zmiany.

Co do przydziału godzin poszczególnym nauczycielom, należy pamiętać, że do arkusza wpisuje się wyłącznie nauczycieli już zatrudnionych na stanowiskach określonych w ich aktach zatrudnienia. Pozostałe godziny pozostają w tzw. wakatach. Zgodnie z przepisami Karty Nauczyciela (art. 35 ust. 1), już zatrudnionemu dyrektor szkoły może przyznać również bez jego zgody do 1 i ¼ etatu, a do 1 i ½ etatu po uzyskaniu jego zgody. Powyższych zasad nie może w żaden sposób modyfikować organ zatwierdzający arkusz, ani w postaci wytycznych dla dyrektorów szkół, ani warunkując tym zatwierdzenie arkusza. Zadaniem ZOZ jest zadbanie o przestrzeganie powyższych zasad w pracach nad kwietniowym arkuszem organizacji szkoły.

Jak wynika z wieloletniej praktyki, właściwy przydział godzin i pozostałych obowiązków wszystkim pracownikom szkoły dokonuje się na etapie sierpniowego aneksu do arkusza. Wówczas ZOZ wydająca opinię do aneksu wypowiada się w szczególności w sprawie tego przydziału, mając na uwadze nie tylko kryterium zgodności z prawem, ale przede wszystkim zasady współżycia społecznego i interesu pracowników zrzeszonych w związku.

Warszawa, 6 kwietnia 2017r.