| Z historii związku |
|
| Wpisany przez Wiesław Serafin |
|
Czy wiesz, że: 1. Historia ZNP sięga 1905 roku. 1 października 1905 roku w Pilaszkowie odbył się zjazd nauczycieli, na którym powołano do życia Związek Nauczycieli Ludowych, od którego wywodzi się ZNP. Nazwa Związek Nauczycielstwa Polskiego funkcjonuje od 1930 r. 2. Ruch związkowy rozwijał się równolegle w różnych częściach kraju. 28 grudnia 1905 roku w Krakowie odbyło się zebranie delegatów z Galicji, zwane "Ankietą", podczas którego utworzono Krajowy Związek Nauczycielstwa Ludowego Galicji, zrzeszający nauczycieli ze szkół w zaborze austriackim. Prezesem został Stanisław Nowak, późniejszy prezes ZNP (od 1936 roku). 3. ZNP w czasie I wojny światowej wspierało Legiony. W czasie I wojny światowej Związek wspierał Legiony m.in. finansowo, a w latach 1918 - 1921 prezes Stanisław Nowak przekazywał fundusze Związku na wsparcie wysiłku zbrojnego oraz oddał lokale w siedzibie Związku w Rynku Głównym w Krakowie na użytek Legionów Piłsudskiego.
4. Józef Piłsudski był honorowym członkiem ZNP. Józef Piłsudski już przed I wojną światową miał kontakty z twórcami Związku Stanisławem Nowakiem i Julianem Smulikowskim, którzy wspierali Legiony. W maju 1921 roku Marszałek Józef Piłsudski został honorowym członkiem Związku i otrzymał legitymację z numerem 4.
5. ZNP wybudował sanatorium dla nauczycieli. W 1924 roku Związek rozpoczął budowę sanatorium dla nauczycieli w Zakopanem, którą sfinansowano ze składek członków Związku. Sanatorium liczyło 180 łózek i w okresie międzywojennym leczyło się w nim ponad 4 tys. chorych na gruźlicę nauczycieli.
6. Pierwsza "karta nauczyciela" została uchwalona w 1926 roku. Przy wsparciu Józefa Piłsudskiego 1 lipca 1926 roku została uchwalona ustawa autorstwa Juliana Smulikowskiego wiceprezesa ZNP, " O stosunkach służbowych nauczyciel", którą była prekursorką obecnej "Karty Nauczyciela".
7. ZNP powołał pierwszą uczelnię dla nauczycieli. W 1932 roku utworzony został Instytut Pedagogiczny ZNP, pierwsza akademicka szkoła wyższa dla nauczycieli w II RP. Wśród wykładowców znaleźli się m.in.: Maria Grzegorzewska, Bogdan Suchodolski, Władysław Tatarkiewicz.
8. ZNP ufundował polskiej armii samolot. 4 czerwca 1939 roku na lotnisku w Świdniku prezes ZNP Zygmunt Nowicki przekazał marszałkowi Edwardowi Śmigłemu - Rydzowi samolot RWD-8 z napisem "Ufundowany przez Związek Nauczycielstwa Polskiego". ZNP przekazał także ponad 1 mln zł na cele związane z obronnością państwa.
9. Tajna Organizacja Nauczycielska, to wojenny kryptonim ZNP. Wraz z rozpoczęciem II wojny światowej ZNP, tak jak wszystkie polskie organizacje, został przez Niemców zdelegalizowany. Ale już w październiku 1939 roku zaczął działać w podziemiu pod nazwą Tajna Organizacja Nauczycielska (TON).
10. TON, to nie tylko tajne komplety. Tajna Organizacja Nauczycielska (wojenny kryptonim ZNP), oprócz organizacji tajnego nauczania, świadczyła pomoc dla nauczycieli, ukrywała poszukiwanych przedstawicieli inteligencji, pomagała osadzonym w obozach koncentracyjnych i więzieniach.
11. ZNP został reaktywowany przez Prezydium TON. Mimo wielu wątpliwości związanych z powojenną władzą 6 lutego 1945 roku Prezydium TON podjęło uchwałę o wznowieniu jawnej działalności ZNP po II wojnie światowej. Prezesem ZNP został Czesław Wycech, jeden z członków Centralnej Piątki (kierownictwa TON).
12. ZNP pomagał w repatriacji nauczycieli, w tym deportowanych do ZSRR. ZNP pomagał nauczycielom wracającym z deportacji do ZSRR (także z lat 1994-46), z robót na terenie III Rzeszy, z obozów koncentracyjnych. Związek powołał komisję Repatriacyjną, która gromadziła i przekazywała informacje o deportowanych, wysyłał zaświadczenia o polskim obywatelstwie, udzielał pomocy z własnego Funduszu Repatriacyjnego, także rodzinom repatriantów.
13. Z inicjatywy ZNP powstała Międzynarodowa "Karta nauczyciela". Została ona proklamowana 10 sierpnia 1954 roku przez Komitet Porozumiewawczy trzech międzynarodowych federacji nauczycielskich związków. Ideę sformułowania "Karty" ZNP zgłosił na kongresie UNESCO w 1946 roku. Uchwała w sprawie opracowania tego dokumentu zapadła w 1953 roku podczas Światowej Konferencji Nauczycieli w Wiedniu.
14. Związek współtworzył sieć bibliotek pedagogicznych. ZNP po II wojnie światowej tworzył sieć związkowych bibliotek w powiatach, kontynuując przedwojenną tradycję bibliotek oddziałowych. W 1955 roku było ich już 324. Dwa lata później scalono je z bibliotekami pedagogicznymi, tworząc powiatową sieć tych placówek.
15. Związek był gospodarzem Światowych Konferencji Nauczycieli. ZNP trzykrotnie gościł uczestników Światowej Konferencji Nauczycieli. Po raz pierwszy w 1949 roku (I Konferencja). Kolejna (III Konferencja) odbyła się w Warszawie w 1957 roku. Trzeci raz ZNP był gospodarzem VII Konferencji w 1975 roku. Konferencje odbywały się również m.in. w Berlinie i Algierze.
16. ZNP prowadził ożywioną współpracę międzynarodową. Już w październiku 1945 roku ZNP przystąpił do międzynarodowej federacji związków FIPESCO. Utrzymywał kontakty ze związkami nauczycielskimi m.in. z Anglii, Francji, Szwecji i USA. Współpracował także z UNESCO i światowym Forum Związków Zawodowych Oświaty i Nauki. (ETUCE).
17. ZNP zainicjował Ruch postępu pedagogicznego. To jedna z wielu inicjatyw ZNP dotyczących doskonalenia zawodowego nauczycieli.Służyła promowaniu nauczycieli innowatorów oraz nowych metod pracy pedagogicznej. W latach 80. koordynowanie Ruch przejęło Polskie Towarzystwo Pedagogiczne.
18. Przedstawiciel ZNP zasiada we władzach Międzynarodówki Edukacyjnej. W 2019 roku Prezes ZNP Sławomir Broniarz już po raz trzeci został wybrany do Zarządu Światowego Międzynarodówki Edukacyjnej (ET). W wyborach uczestniczyło ponad 1400 delegatów ze 151 krajów. Oprócz Prezesa ZNP Europę będzie także reprezentować przewodnicząca szwedzkich nauczycielskich związków zawodowych.
Czy wiesz, że:
Odznaka Związku Nauczycielstwa Polskiego autorstwa Kazimiery Dobrowolskiej ustanowiona została w 1932 r. Symboliką nawiązuje do motywów patriotycznych poprzez biało-czerwoną kolorystykę. Nie bez znaczenia pozostają linie - promienie (wschodzącego) słońca, ukazujące się zza flagi narodowej; akronim ZNP umieszczono na czerwonej tarczy sugerującej tarczę słoneczną. O trafności graficznej niech świadczy także fakt, iż część skojarzeń idzie w stronę husarii (pióra, wstęga i tarcza obronna sugerująca polską tradycję szlachecką i rycerską). Rysunek utrzymany w stylistyce artdekowskiej.
|
